Op 5 mei bracht het VTM-journaal een item over de luchtkwaliteit in Vlaamse crèches. Het is een advies dat we vaak horen, ook in scholen. En ja, ventileren verlaagt CO₂-waarden – een belangrijke parameter om vermoeidheid en concentratieverlies te voorkomen. Maar bij Insightair stellen we ons daar fundamentele vragen bij. Niet omdat CO₂ onbelangrijk zou zijn – integendeel, het is een nuttige indicator voor luchtverversing – maar omdat dit een té simplistische kijk is op een complex probleem.
Case study: luchtkwaliteit in Antwerpse scholen
Insightair heeft een project op lange termijn lopen waarbij het jaarlijks de luchtkwaliteit van een dertigtal Antwerpse scholen monitort en op basis van deze analyses advies geeft om de luchtkwaliteit te verbeteren. Elke school wordt uitgerust met een aantal luchtkwaliteitsmonitors, zowel binnen als buiten opgesteld. Deze monitors analyseren permanent een tiental parameters waaronder CO₂, maar ook typische stoffen uitgestoten door verkeer zoals NO₂ en fijnstof.
CO₂-waarden zijn meestal netjes onder controle wanneer er structureel geventileerd wordt door regelmatig ramen en deuren te openen. Maar tegelijk zien we te hoge waardes van NO₂ en fijnstof, vooral tijdens verkeerspieken. En die stoffen zijn een stuk schadelijker dan CO₂.
De gevaren van NO₂ en fijnstof
Waar CO₂ in hoge concentraties leidt tot concentratieproblemen, hoofdpijn of slaperigheid, zijn de effecten van NO₂ en fijnstof veel ernstiger én langduriger. Stikstofdioxide verhoogt het risico op luchtweginfecties, astma, chronische longaandoeningen en zelfs kanker. Fijnstof – vooral PM2.5 – is klein genoeg om diep in de longblaasjes door te dringen en zelfs de bloedbaan te bereiken, met gevolgen voor het hart, de hersenen en de ontwikkeling van het immuunsysteem.
Meet wat je inademt voor je ventileert
Omdat investeren in ventilatiesystemen niet altijd haalbaar is voor scholen en crèches, adviseren wij om twee buitenmonitors te plaatsen: één aan de straatzijde en één aan de speelplaats of de andere kant van het gebouw. Zo krijg je een lokaal beeld van de buitenluchtkwaliteit en kun je je ventilatiegedrag daarop afstemmen. Dit beeld is veel accurater dan de data van het VMM (www.vmm.be of www.irceline.be) dat met ongeveer 80 meetstations verspreid over Vlaanderen de luchtkwaliteit voor heel Vlaanderen analyseert. De realiteit is nu eenmaal dat luchtkwaliteit per straatblok kan verschillen. Zonder lokale meting blijft het giswerk.
Ventilatiesystemen blijven natuurlijk de beste oplossing om de luchtkwaliteit te verhogen, op voorwaarde dat ze correct geïnstalleerd zijn en voorzien worden met de juiste filters die op tijd vervangen worden. Maar ook dan is het aangeraden om een buitenluchtmonitor te plaatsen zodat ventilatiesystemen ingeregeld worden op basis van de reële buitenluchtkwaliteit.
Tijd voor een ander beleid
De overheid blijft scholen en crèches adviseren om “voldoende te ventileren,” zonder rekening te houden met de kwaliteit van de buitenlucht. Dat is kortzichtig. Wij pleiten voor een beleid dat inzet op lokale metingen van buitenluchtkwaliteit en vragen de overheid om middelen te voorzien om te investeren in sensoren, niet alleen in ventilatiesystemen. Want zonder inzicht in wat je binnenhaalt, blijft ventileren een gok. En dat is een risico dat we onze kinderen niet mogen laten lopen.
Meer weten over onze meetcampagnes of advies op maat?
Neem contact op voor een vrijblijvend gesprek.
